Dag 21: waar gaat het nu echt over?

foto: Hanna Schösler

Ik ben over de helft. Drie weken ‘duurzaam eten’ heb ik er nu op zitten, het wordt tijd voor wat reflectie. Het vreemde is dat ik de letterlijke term ‘duurzaam’ in mijn zoektocht in deze drie weken minder relevant ben gaan vinden. Ik heb het idee dat voedsel in zichzelf niet duurzaam of onduurzaam is. Het is eerlijk of niet. Herkenbaar of niet. Smaakvol of niet. Het komt uit de streek of niet; uit het seizoen of niet. Het kan wel minder of meer duurzaam geproduceerd zijn. En veel producenten gebruiken dan labels als Fairtrade of biologisch om zichzelf op de markt herkenbaar te kunnen profileren. Maar de duurzaamheid van een product wordt door onnoemelijk veel factoren bepaald (dierenwelzijn, of het van ver komt of niet, hoeveel energie of water er bij de productie te pas is gekomen). En de duurzaamheid van jouw keuzes als consument hangen weer samen met de hoeveelheid die je ergens van gebruikt (vlees en zuivel bijvoorbeeld). Of je er veel van weggooit. En of jij zelf bijvoorbeeld een heleboel kilometers gaat rijden om aan een duurzaam product te komen. 

foto: Hanna Schösler

Ik praatte over duurzaam consumeren met Hanna Schösler, bezig met haar promotieonderzoek naar duurzaamheid en voedsel aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. En lid van het consumentenplatform van het ministerie van LNV. Ze is onder andere aan het bestuderen welke kansen er zijn om vleesvervangers op de markt te zetten, gerelateerd aan typen consumenten in Nederland. Hoewel het nog wat vroeg is voor conclusies, heeft Hanna het idee dat maximaal de helft van de consumenten bij voedsel nog denkt aan een zekere band met de natuur. En een minstens zo grote groep dus helemaal niet. Die ziet eten vooral als brandstof. Het moet gemakkelijk zijn en gezond, maar vooral niet te veel gedoe opleveren.

foto; Hanna Schösler

Zelf nam ze ook de proef op de som. Ze ging een maand lang duurzaam eten en zette alles wat ze at op de foto. Steeds vanuit hetzelfde perspectief op haar keukentafel gefotografeerd. Het geheel leverde een fascinerend schouwspel op. Kleurige beelden van borden met voedsel. Met brood, vis, groenten, rijst. Met yoghurt met muesli en met tussendoortjes. Aangezien Hanna ze zelf nooit heeft gepubliceerd, doe ik dat graag voor haar. Beelden zeggen soms meer dan woorden. “In Nederland is er niet zo’n sterke voedselcultuur”, zegt de van oorsprong Duitse Hanna. “Wij vinden veel eten lekker als het maar gezellig is. Ik heb zelf gemerkt dat ik door duurzaam te eten, veel goedkoper uit ben. Ik haal bijna alles op de markt. Voedsel is voor mij duurzaam als je kunt herkennen wat het is. Als het puur is, uit het seizoen komt en lokaal geproduceerd is. Voor mij is eten onze meest intieme band met de natuur. En die is voor heel veel mensen weg. Het zou fijn zijn als mensen weer betrokken raken met voedsel en er plezier aan gaan beleven.”


Na afloopt van ons gesprek stuurde Hanna me nog een lijstje met criteria die ze voor zichzelf hanteerde:


• Zo veel mogelijk lokaal en kleinschalig geproduceerd

• zo weinig mogelijk tijd tussen productie en consumptie, vooral voor de smaak

• lokaal en kleinschalig gevangen vis

• liefst biologisch, maar dat gaat vaak samen met het eerste criterium

• zo veel mogelijk voedsel kopen om zelf te bereiden en geen kant-en-klare producten.

Mijn overwegingen van de dag:
- sinds ik me niet meer volstop met allemaal onechte snacks, voel ik me veel meer voldaan. Voedsel dat ik met zorg uitzoek, klaarmaak en opeet bevredigt me oprecht meer dan een snelle makkelijke hap.
- ik ben niet zo'n aanhanger van eten dat super-ingewikkeld is of waar hele bijzondere ingredienten voor nodig zijn. De term 'eerlijk' dekt nog het meest de lading van waar ik van hou.
- ik vind het echt ingewikkeld worden als ik moet kiezen tussen fair trade of biologisch, zoals gisteren in de winkel bij rijst. Morgen praat ik erover met de organisotoren van de Fair Trade Restaurantweek.