donderdag 25 november 2010

Epiloog: wat is duurzaam eten?

“Duurzaamheid is zorgen voor jezelf, voor anderen en voor de aarde”, zo meldde een collega mij zijn definitie. Met dat in mijn achterhoofd startte ik op 3 oktober een bezinningsperiode van 40 dagen. Ik wilde kijken of ik in een relatief korte tijd een omslag kon maken in mijn denken over duurzaam eten. Nu is natuurlijk de grote vraag: is dat ook gelukt? Ja, is het korte antwoord. Het lange verhaal is dat ik een transformatie heb doorgemaakt in de manier waarop ik tegen eten en tegen duurzaamheid aankijk. En die transformatie is hopelijk blijvend. Ik heb zo veel meer besef gekregen van ons eten dat ik me niet kan voorstellen dat ik terug ga vallen in oude, onduurzame gewoontes. En dit vind ik eigenlijk vele malen relevanter dan de vraag of alles wat ik in die 40 dagen heb gegeten ook op alle vlakken ‘duurzaam’ te noemen was.


Door stil te staan bij bijna alles wat ik at, waar het vandaan kwam, wie het had geproduceerd en of ik het kloppend vond om het te eten, ben ik een enorme waardering gaan krijgen voor ons voedsel. Het begrip ‘duurzaamheid’ verdween geleidelijk naar de achtergrond. Het is namelijk in abstracte zin misschien wel een mooi begrip, maar het is als bijvoeglijk naamwoord voor eten niet zo heel geschikt. Zoals ik Willem Treep (van Willem & Drees) laatst hoorde zeggen: ‘Ik ben niet geïnteresseerd in duurzaamheid, maar in verduurzaming”. Hoe meer ik te weten kwam over ons voedselsysteem, hoe meer ik me besefte dat duurzaamheid een samenspel is tussen consument, producent en supermarkt. Of een product duurzaam is, is natuurlijk best relevant. Maar als Unilever, zoals vorige week aangekondigd, zijn hele productielijn duurzaam maakt, hebben we nog geen duurzaam voedselsysteem. Consumenten moeten duurzamer keuzes gaan maken. En die moeten er dus ook zijn.

 “Voedsel is onze meest intieme band met de natuur” vertelde wetenschapper Hanna Schösler mij. En dat zinnetje is steeds door mijn hoofd blijven spoken. Misschien is het zelfs nog erger: het is onze navelstreng met de natuur. Alles wat wij eten komt op de een of andere manier voort uit de aarde. Hoe zeer we soms ook ons best doen daar vanaf te raken met massale productie in kassen of producten die alleen maar uit chemische stoffen lijken te bestaan. Aan al ons voedsel komt op de een of andere manier licht, lucht, water en mest of andere voedingsstoffen te pas. En tijd om te groeien. Als we iets nemen van de aarde, dan zullen we iets terug moeten geven. Want dan kan er weer nieuw leven ontstaan. Zo regelt de natuur het zelf ook. Als we dus willen verduurzamen, op wat voor manier dan ook, dan zullen we dit moeten gaan beseffen.

 

Daarom ook is de rol van groenten en fruit in een duurzaam voedingspatroon cruciaal. Dat is nu eenmaal eten in de meest pure vorm. Ik heb aan den lijve ervaren dat het eten van louter groenten en fruit uit het seizoen en uit de streek iets met je doet. Het verandert je smaak, het bevredigt meer omdat het op de een of andere manier ‘kloppend’ is. En het geeft ontzettend veel plezier in eten als je erin slaagt mooie maaltijden te creëren van wat het land te bieden heeft. En wat het seizoen oplevert.


‘Herkenbaarheid’ was een ander aspect dat ik aan eten ben gaan koppelen. Ik wilde snappen waar mijn eten vandaan kwam en met de producent ervan in gesprek kunnen gaan. Het sterkst had ik dat nog op de Underground Boerenmarkt die ik bezocht, waar allemaal thuisproducenten stonden met on-gelabeld voedsel (daarom ook underground) dat ik toch heel erg vond kloppen. Door eten te eten dat je kunt traceren, dat op een eerlijke manier tot stand gekomen is en waarvan je de maker vertrouwt, kom je al een heel eind richting duurzaamheid. Dan heb je al die dure tussenhandel in de markt helemaal niet nodig. En door mijn eten zo te benaderen , werd ik vanzelf ook een beetje zuiverder. En taalde ik steeds minder naar onzuiver, onduurzaam eten en snacks waarmee ik mijzelf in het verleden alleen maar zat vol te proppen.


Ik weet niet of ik helemaal tot de kern gekomen ben. Dan had ik vermoedelijk in een klooster moeten gaan zitten mediteren, geen koffie, chocola en andere zoetigheden moeten nuttigen of een vastenkuur moeten doen. En heel veel tijd moeten besteden aan het vinden en bereiden van mijn eten. Toch heb ik in mijn hectische bestaan mogen ervaren welke ongelofelijke impact eten heeft op mij en de wereld om mij heen. En dat het gaat over overvloed, over dankbaarheid, over echtheid, over veiligheid en boven alles: over liefde. Willen we ECHT verduurzamen dan moeten we naar mijn stellige overtuiging daar weer contact mee gaan krijgen. Onduurzaamheid is nog alom tegenwoordig. Ook in mijzelf. Mijn gedrevenheid om de wereld te veranderen is heel lang voortgekomen uit ongenoegen en boosheid. Dat is als drijfveer helemaal niet zo verkeerd. Maar alleen met liefde en een gevoel van overvloed kunnen we de aarde mooier maken en anderen inspireren dat ook te doen. Het voedsel en alle mensen daaromheen hebben mij dat laten inzien. Daarvoor voel ik diepe dankbaarheid. En de behoefte iets terug te doen voor de aarde en voor deze mensen. Amen.









3 opmerkingen:

  1. Gefeliciteerd, Sandra!
    Eerlijk gezegd dacht ik, toen ik op dag 5 ofzo kennismaakte met je blog: ach jee, weer zo'n modegril... iemand die even heel trendy wil zijn met een nieuwe 'passie', maar vooral niet langer dan 40 dagen... daar lopen er namelijk een boel van rond. Jaja, een dijk van een oordeel, ik weet het. Sorry.
    Want ik kreeg al snel door dat ik fout zat, dat je echt geïnteresseerd bent, dat je vraag oprecht is. Ik zal je blog missen, echt waar.
    Zullen we blijven genieten van alle pure, mooie, lekkere dingen?

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dank voor jouw mooie en inspirerende verhaal, Sandra. 1 opmerking:naast voedsel is ook wat wij drinken een nauwe band voor ons met de natuur. Ik houd mij bezig met de verduurzaming van de wijnbouw, inclusief de sociale kant daarvan en dus ook met afzet van deze wijnen aan liefhebbers. Voedsel en drank, in welke vorm, dus ook water, gaat samen,naar mijn mening. Groetjes, Robbert Jan

    BeantwoordenVerwijderen